اوراکل (Oracle)

مفاهیم پایه در دیتابیس اوراکل

از مهم‌ترین مفاهیم پایه در دیتابیس اوراکل می‌توان به معماری داخلی، ساختار داده‌ها و زبان‌های برنامه‌نویسی مخصوص Oracle اشاره کرد. دیتابیس اوراکل معماری چندلایه و ماژولاری دارد. این دیتابیس از حافظه‌ مشترک، پردازه‌های پس‌زمینه و فایل‌های مختلف برای نگهداری داده‌ها و متادیتاها استفاده می‌کند. اوراکل داده‌ها را در قالب جداول سازماندهی می‌کند که هر جدول شامل ستون‌ها و ردیف‌هاست. برای افزایش سرعت جستجو و دسترسی به داده‌ها، از ایندکس‌ها استفاده می‌شود.

ویوها، نمایشی از داده‌ها هستند که امکان دسترسی سفارشی و امن به اطلاعات را فراهم می‌کنند بدون اینکه داده‌های اصلی تغییر کنند. سایر آبجکت‌ها شامل سکوئنس‌ها، ترایگرها، پکیج‌ها و سورس‌های برنامه‌ای PL/SQL هستند که امکان مدیریت پیشرفته داده و خودکارسازی فرآیندها را فراهم می‌کنند. زبان استاندارد برای دسترسی و مدیریت داده‌هاست. با SQL می‌توان داده‌ها را ایجاد، خواند، به‌روزرسانی و حذف کرد، جستجو و فیلتر انجام داد و تراکنش‌ها را کنترل کرد.

ابزارها و محیط‌های کاری مرتبط با Oracle

محیط و ابزارهای کاری اوراکل بسیار حرفه‌ای است که به توسعه‌دهندگان و مدیران پایگاه داده کمک می‌کند سیستم‌ها را با حداکثر امنیت مدیریت کنند. از مهم‌ترین بخش‌ها و محیط‌های کاری که در دوره اوراکل با آن‌ها آشنا خواهیم شد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Oracle SQL Developer: یک محیط گرافیکی است که امکان اجرای کوئری‌ها، مدیریت جداول و ویوها و توسعه برنامه‌های PL/SQL را فراهم می‌کند.
• Oracle Enterprise Manager: ابزار مدیریتی سازمانی است که وضعیت سرورها و پایگاه داده‌ها را نظارت کرده و مشکلات عملکردی و امنیتی را شناسایی می‌کند.
• Oracle DBMS Utilities: شامل ابزارهایی برای انتقال داده، تهیه نسخه پشتیبان (بک‌آپ) و بازیابی و مدیریت فضای ذخیره‌سازی است.
• محیط‌های Command-Line مانند SQL*Plus: این محیط‌ها امکان اجرای سریع دستورات و اسکریپت‌ها را فراهم می‌کنند و برای مدیریت پایگاه داده‌های تولیدی بسیار ضروری هستند.

مراحل پیاده‌سازی و مدیریت دیتابیس Oracle

اگر پیاده‌سازی و مدیریت دیتابیس‌ها دقیق و درست انجام شود در نهایت شما سیستمی پایدار، امن و مقیاس‌پذیر خواهید داشت. مراحل انجام این کار عبارت‌اند از:

• نصب و پیکربندی Oracle Database: از مهم‌ترین اقدامات این مرحله می‌توان به انتخاب نوع نصب (Single Instance یا RAC)، تعیین فضای ذخیره‌سازی، پیکربندی پردازه‌ها و حافظه SGA، و تنظیمات امنیتی اولیه اشاره کرد.
• طراحی و مدل‌سازی دیتابیس: برای طراحی فیزیکی و منطقی پایگاه داده باید جداول، روابط بین آن‌ها، ایندکس‌ها، ویوها و سایر آبجکت‌ها را تعریف کنید. نرمال‌سازی داده‌ها، انتخاب نوع داده مناسب و بهینه‌سازی ساختار ذخیره‌سازی از وظایف کلیدی این مرحله هستند.
• مدیریت کاربران، نقش‌ها و دسترسی‌ها: در این مرحله می‌توانید کاربران، گروه‌ها و سطوح دسترسی مختلفی تعریف کنید. این بخش برای اطمینان از امنیت داده‌ها، بررسی تراکنش‌ها و کنترل فعالیت‌ها الزامی است.
• Backup، Recovery و High Availability: از قابلیت‌های اوراکل برای محافظت از داده‌ها می‌توان به پشتیبان‌گیری (بک‌آپ)، بازیابی اطلاعات و دسترس‌پذیری بالا اشاره کرد. ابزارهایی مانند Data Guard، RMAN و Flashback به شما کمک می‌کنند در صورت بروز هرگونه خطا یا مشکل سخت‌افزاری داده‌هایتان را بازیابی کنید. با این کار زمان در دسترسی نبودن داده‌ها به کمترین حالت ممکن می‌رسد.

تکنیک‌ها و نکات کلیدی در کار با Oracle

برای کار با پایگاه داده اوراکل باید به تکنیک‌ها و روش‌های مختلف مسلط باشید تا علاوه‌بر امن بودن داده‌ها عملکرد بهتری داشته باشید. مهم‌ترین تکنیک‌هایی که در دوره آموزش اوراکل یاد می‌گیرید عبارت‌اند از:

• Query Optimization: برای افزایش سرعت اجرای دستورهای SQL و کاهش مصرف منابع باید کوئری‌ها بهینه‌ شوند. برای انجام این کار در اوراکل می‌توانید از ابزارهایی مانند Execution Plan، Hints و Cost-Based Optimizer استفاده کنید. بهینه بودن کوئری‌ها علاوه‌بر کاهش زمان پاسخگویی از وارد شدن فشار بیش از اندازه به حافظه و پردازنده‌ها جلوگیری می‌کند.
• Performance Tuning: برای مدیریت حجم تراکنش‌ها و کاربران باید عملکرد کل سیستم تنظیم شود. از مهم‌ترین اقدامات این مرحله می‌توان به بهینه‌سازی حافظه SGA، مدیریت کش‌ها، تنظیم پارامترهای Instance، بهبود ایندکس‌ها و بررسی Bottleneckها اشاره کرد.
• Partitioning و مدیریت منابع: بخش‌بندی تقسیم جداول بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر و قابل مدیریت است. با این کار دسترسی و پردازش داده‌ها سریع‌تر انجام می‌شود. در مدیریت منابع شما می‌توانید فضای ذخیره‌سازی، پردازه‌ها و I/o را تنظیم کنید. با این‌ کار از ازدحام منابع و کاهش زمان پاسخگویی جلوگیری خواهید کرد.
• امنیت پایگاه داده: در دوره اوراکل یاد می‌گیرید با کنترل دسترسی کاربران، رمزنگاری داده‌ها و مانتیورینگ فعالیت‌ها از اطلاعات در برابر سرقت و انتشار محافظت کنید.

نسخه‌ها، قابلیت‌ها و امکانات مهم Oracle

در سال‌های اخیر اوراکل با ارائه نسخه‌ها و فناوری‌های متعدد باعث افزایش کارایی، امنیت و مقیاس‌پذیری سیستم‌های مدیریت داده شده است. نسخه‌های جدیدتر اوراکل مانند Oracle 19c و 21c پایدارترین نسل‌ها هستند. اوراکل 19c بر پایداری، عملکرد و امنیت تمرکز کرده است و در بسیاری از سازمان‌های بزرگ جهان استفاده می‌شود. در نسخه 21c شما به Blockchain Tables، AutoML، In-Memory Enhancements و JSON دسترسی دارید.

Oracle Cloud زیرساخت ابری اوراکل است و شما می‌توانید سرویس‌های مختلف مانند دیتابیس، ماشین مجازی، شبکه، ذخیره‌سازی و ... را در آن اجرا و مدیریت کنید. Autonomous Database سرویس ویژه اوراکل کلود است که به کمک هوش مصنوعی می‌تواند کارهای مهمی مانند پیکربندی، پایش، بهینه‌سازی عملکرد، پچ‌گذاری، پشتیبان‌گیری و بازیابی را بدون دخالت انسان و کاملا خودکار انجام دهد. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و امکانات جدید نسخه‌های به‌روز اوراکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بهبودهای گسترده در Performance و Query Optimization
• In-Memory Enhancements (شتاب‌دهی تحلیلی)
• جداول مبتنی‌بر بلاک‌چین
• AutoML و امکانات هوش مصنوعی
• امکانات جدید JSON و داده‌های غیرساختاریافته
• امکانات امنیتی پیشرفته‌تر
• بهبودهای معماری Multitenant
• قابلیت‌های جدید برای مقیاس‌پذیری و High Availability
• امکانات توسعه‌دهنده‌محور

مسیرهای شغلی و آینده کاری متخصصان Oracle پس از شرکت در دوره اوراکل

پس از شرکت در دوره آموزش اوراکل و یادگیری حرفه‌ای مباحث می‌توانید در مسیرهای شغلی متنوعی قدم بگذارید. از مهم‌ترین نقش‌های کاری می‌توان به مدیریت، توسعه و بهره‌برداری از داده‌ها اشاره کرد.

• Oracle DBA یا مدیر پایگاه داده: در این شغل شما مسئول نصب، پیکربندی، نگهداری، پایش عملکرد، امنیت و پایداری دیتابیس‌ها هستید. سازمان‌های بزرگ و دولتی برای نگهداری از سیستم‌های اطلاعاتی خود به افرادی با تخصص مدیریت پایگاه داده نیاز دارند.
• Oracle Developer: توسعه‌دهنده اوراکل باید ساختار داده‌ها را طراحی کند و کوئری‌ها و اسکریپت‌های پیشرفته SQL و PL/SQL بنویسد. ساخت رویه‌ها و پکیج‌ها و بهینه‌سازی عملکرد کردها از دیگر وظایف این نقش است. توسعه‌دهنده اوراکل می‌تواند در سازمان‌های مالی، بیمه، بانک‌ها و ... فعالیت کند.
• Data Engineer: این شغل ترکیبی از مهارت‌های دیتابیسی، معماری داده و فناوری‌های تحلیل داده است. پس از شرکت در دوره اوراکل، درصورتی‌که این مبحث را عمیق درک کرده باشید، می‌توانید زیرساخت داده‌های سازمان را طراحی کرده و با داده‌های بزرگ و سیستم‌های ابری کار کنید. با این کار اطلاعات برای تحلیل‌گران و دانشمندان داده آماده می‌شود.
• فرصت‌ها و نیاز بازار کار: بخش بزرگی از زیرساخت‌های مهم کشورها و شرکت‌های بین‌المللی بر پایه اوراکل است. در تمام کشورها به متخصصان حرفه‌ای در حوزه‌های مدیریت، توسعه و مهندسی داده نیاز است.

مقایسه Oracle با سایر سیستم‌های مدیریت پایگاه داده

اوراکل یکی از قوی‌ترین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده است. تفاوت اصلی سیستم‌های SQL Server، MySQL و PostgreSQL به سطح امنیت، عملکرد، قابلیت‌های سازمانی و میزان کاربرد اشاره کرد. در این بخش اوراکل را با سایر سیستم‌ها مقایسه کرده‌ایم.

• SQL Server: محصول مایکروسافت است و بیشتر در محیط‌های ویندوز و زیرساخت‌های یکپارچه شرکتی استفاده می‌شود. این سیستم امکانات مناسبی برای تحلیل داده، هوش بیزینسی و یکپارچگی با مایکروسافت استک ارائه می‌دهد؛ اما از نظر مقیاس‌پذیری و به گستردگی اوراکل نمی‌رسد.
• MySQL: پایگاه داده سبک، سریع و محبوب در وب‌اپلیکیشن‌هاست و برای پروژه‌هایی با حجم متوسط یا نیازهای توسعه سریع انتخاب می‌شود. با وجود سادگی و سرعت بالا، از نظر قابلیت‌های سازمانی و امکانات امنیتی پیشرفته با اوراکل قابل مقایسه نیست و بیشتر در محیط‌های متن‌باز و استارتاپ‌ها کاربرد دارد.
• PostgreSQL: یکی از قدرتمندترین دیتابیس‌های متن‌باز به شمار می‌رود که از استانداردهای SQL به شکل عمیق پشتیبانی می‌کند و امکانات قابل توجهی برای توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد. این دیتابیس از نظر معماری و کارایی در بسیاری از موارد شبیه به اوراکل است، اما ابزارهای مدیریتی و امکانات Enterprise آن همچنان محدودتر از اوراکل است.
• مقایسه از نظر امنیت، عملکرد و قابلیت سازمانی: اوراکل پیشرفته‌تر از سایر سیستم‌های مدیریت پایگاه داده است. ویژگی‌هایی مانند Real Application Clusters (RAC)، معماری Multitenant، امکانات امنیتی سطح‌بالا، پشتیبانی از حجم عظیم تراکنش، و پایداری در محیط‌های حیاتی سبب شده بسیاری از بانک‌ها، سازمان‌های مالی، مخابراتی و دولتی به اوراکل اعتماد کنند. در مقابل، SQL Server برای محیط‌های مایکروسافتی بهترین گزینه است، PostgreSQL برای پروژه‌های قابل توسعه و متن‌باز مناسب است، و MySQL انتخابی اقتصادی و سریع برای وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های سبک‌تر محسوب می‌شود.