واحد منابع انسانی سازمان ها، بخش نظارت بر امور مربوط به نیروهای انسانی می باشد که سبب افزایش بهره وری کارکنان و ساماندهی امور می گردد. اهمیت این واحد در استخدام، تربیت، پیشرفت و فعالیت نیروها مشخص می گردد. در ادامه به تشریح بیشتر مسائل مربوط به منابع و نیروهای انسانی می پردازیم.
منابع انسانی، پاشنه آشیل سازمانها
دستیابی به اهداف متنوع سازمان ها و شرکت ها بدون حضور و فعالیت نیروهای انسانی امری غیر ممکن است. کارکنان و پرسنل سازمان های مختلف تحت عنوان نیروی انسانی، وظایف معین خویش را در راستای دستیابی به اهداف خود و سازمان اجرا می‌کنند. واحد منابع انسانی سازمان ها، بخش نظارت بر امور مربوط به نیروهای انسانی می باشد که سبب افزایش بهره وری کارکنان و ساماندهی امور می گردد. اهمیت این واحد در استخدام، تربیت، پیشرفت و فعالیت نیروها مشخص می گردد. در ادامه به تشریح بیشتر مسائل مربوط به منابع و نیروهای انسانی می پردازیم.
تعریفی از منابع انسانی
امروزه با کاهش روابط رئیس و مرئوسی در سازمان ها و افزایش احترام کارکنان واحد های مختلف، کارکنان و کارگران سازمان ها به عنوان نیروی انسانی معرفی می‌شوند. تمام افراد فعال در سازمان ها به عنوان عضوی از منابع انسانی(Human Resources) محسوب می‌شوند که تحت نظارت واحد مدیریت منابع انسانی قرار می‌گیرند. اصطلاح مذکور، ابتدا توسط آقای جان کامنز در کتاب توزیع ثروت بیان شد و سبب بهبود اوضاع میان کارکنان و مدیران شرکت ها شد. مدیریت این واحد سازمانی تمام امور مربوط به استخدام، آموزش، قراردادها، محاسبه دستمزد، بیمه، سود مشارکتی و… را ساماندهی می‌نماید.
وظایف و امور مربوط به واحد مذکور، سبب افزایش اهمیت تربیت نیروی انسانی توانمند و مستعد می‌گردد. نیروی انسانی سازمان ها گاهی تعدادی کم و گاهی تعدادی فراوان و بیش از 50 نفر می باشند که اداره یک الی هزاران نفر پرسنل بر عهده واحد مذکور می باشد. نقش این واحد در رونق سازمان، بیش از واحدهای فیزیکی و مالی می باشد. به گونه ای که اغلب موفقیت های شرکت ها تحت تأثیر مدیریت صحیح نیروی انسانی به دست می آیند.
مدیریت منابع انسانی
امروزه گسترش رقابت سازمان ها و شرکت های مختلف سبب بهبود روابط میان مدیران و نیروی انسانی فعال در شرکت ها شده است. به صورتی که امور کارکنان شرکت ها تحت نظارت واحد منابع انسانی و مدیریت افراد دلسوز و متعهد ساماندهی می‌شوند. تمام امور مربوط به جذب، استخدام و آموزش نیروها تحت مدیریت واحد مذکور انجام می‌شوند. در واقع، مدیریت نیروهای انسانی نقش حیاتی در وضعیت شرکت ها ایفا می‌کند. وظایف واحد مذکور به طور کلی در چهار بند خلاصه می‌شوند.
· جذب و استخدام کارکنان متناسب با نیاز شرکت در راستای بهبود وضعیت
· آموزش و افزایش بهره وری پرسنل فعال در شرکت
· نظارت و ارزیابی فعالیت نیروهای مشغول بکار
· کاهش یا افزایش نیروها در صورت نیاز شرکت
هدف این واحد مدیریتی ارتقا وضعیت سازمان، ایجاد شغل و ارتقا وضعیت کارکنان، بهبود وضعیت جامعه و بهبود روابط کارکنان و مدیران سازمان ها می باشد. این واحد متشکل از کارمندان و مسئولان مختلفی است که با اجرای صحیح وظایف خویش سبب بهبود اوضاع کارکنان و شرکت ها می‌گردند.
اعضای واحد مدیریت منابع انسانی
رسیدگی به تمام امور گسترده و متنوع مربوط به واحد منابع انسانی، از توان مدیریت واحد مذکور خارج می باشد. بنابراین مجموعه های مختلفی با اعضای کارآمد و فعال به عنوان زیر مجموعه واحد مدیریت نیروی انسانی در ساماندهی امور مربوطه فعالیت می کنند. اجرای وظایف اعضای واحد مدیریت نیروهای انسانی در بهبود عملکرد سازمان نقش بسزایی دارد مدیران استخدام، مربی ها، ماموران امنیت، ماموران ارشد و معاون نیروی انسانی، اعضای زیرمجموعه واحد منابع انسانی می باشند که وظایف آنها به شرح ذیل می باشد.
· مامور ارشد
این فرد با تعیین استراتژی ها و ارائه برنامه ریزی های دقیق، زمینه ی مدیریت توانایی های نیروی انسانی، آموزش و تربیت کارکنان، تعیین محدوده فعالیت نیروهای انسانی و کنترل امور سازمان به صورت هدفمند را برعهده دارد.
· مدیران استخدام
مدیران این بخش با آنالیز جایگاه های خالی، نیاز سازمان به نیروی انسانی جدید را بررسی می‌کنند و در صدد جذب و ثبت آگهی استخدام جهت به کارگیری نیروی مناسب برمی آیند. تشخیص تناسب توانایی و استعداد فرد با جایگاه فعالیت وی با تصمیم گیری مدیران استخدام می باشد.
· مربیان
اغلب نیروهای انسانی جدید، تحت آموزش و تربیت مربیان حرفه ای قرار می‌گیرند. مربی های مربوطه با آموزش مهارتها، تجربیات و نکته های مهم سبب افزایش بهره وری کارکنان می گردند. آموزش کارکنان طی دوره های مختلف اجرا می‌شود و سبب به روز رسانی تیم می‌گردد.
وظایف مدیریت منابع انسانی
از آنجایی که فعالیت نیروهای انسانی فعال در شرکت ها و سازمان ها تحت نظارت واحد مدیریت منابع انسانی قرار می‌گیرد، تعیین تمام وظایف و پست های انسانی بر عهده ی واحد مذکور می باشد. واحد مدیریت نیز یکسری وظایف برعهده دارد که سبب ساماندهی نیروی انسانی می گردد. وظایف اساسی و مهم این واحد به شرح ذیل می باشند:
· ساماندهی پروسه جذب و استخدام نیروی انسانی
تمام مراحل مربوط به استخدام افراد در سازمان ها مانند تنظیم آگهی، مصاحبه، عقد قرارداد، تنظیم مفاد قرار داد و آموزش از وظایف این واحد محسوب می‌شوند. تشخیص تناسب نیروی انسانی جدید با سمت مدنظر نیز بر عهده ی مدیران استخدام می باشد.
· جهت دهی و رهبری نیروی انسانی
جهت دهی نیروی انسانی جدید و قدیمی در راستای اهداف کوتاه مدت و بلند مدت سازمان ها سبب ایجاد هماهنگی در امور می گردد. تفهیم صحیح گرایش ها و اهداف سازمان سبب ساماندهی نیروها می گردد.
· ارائه شرایط کاری مناسب
شرایط کاری مناسب علاوه بر بهبود وضعیت جذب و استخدام نیروهای جدید، سبب افزایش کارایی نیروی انسانی فعال در سازمانها می‌گردد. درک وضعیت کارکنان و نیازهای آنان از وظایف مهم واحدهای مدیریت می باشد.
· حفظ ارتباط مؤثر با نیروی انسانی
روابط موثر مدیران با نیروی انسانی علاوه بر افزایش بهره وری نیروها، سبب ایجاد انگیزه و انرژی مثبت در ساختار سازمان ها می‌گردد و موفقیت شرکت ها را تضمین می‌کند. روابط مؤثر مدیران و کارکنان زمینه ی انتقال شفاف و مؤثر درخواست ها و برنامه های سازمان به کارکنان را فراهم میسازد.
· برنامه‌ریزی فعالیت نیرو ها و دستیابی به اهداف
برنامه ریزی بخش مهم و مؤثر در بکارگیری نیروها و افزایش احتمال دستیابی به اهداف می باشد. برنامه ریزی صحیح سبب بهینه سازی کارکرد نیروها می‌گردد و از فعالیت های طاقت فرسا جلوگیری می نماید.
سخن پایانی
امروزه ورود تکنولوژی به کسب و کارها و ایجاد سیستم های خودکار به منظور اجرای امور مختلف، سبب کاهش بهره گیری از نیروی انسانی در سازمان ها شده است. اما اغلب وظایف و امور اساسی سازمان ها توسط نیروی انسانی توانا و مستعد مرتفع می‌گردد. بنابراین نقش منابع انسانی و مدیریت نیروی انسانی در کسب و کارها همچنان قابل توجه و موثر است.
سوالات متداول
وظایف کلی واحد نیرو انسانی شرکت‌ها چیست؟
این واحد به طور کلی وظایفی چون جذب و استخدام کارکنان متناسب با نیاز شرکت، آموزش و افزایش بهره وری پرسنل، نظارت و ارزیابی فعالیت نیروها و کاهش یا افزایش نیروها در صورت نیاز شرکت را بر عهده دارد.
یک واحد نیرو انسانی باید از چه بخش‌هایی تشکیل شده باشد؟
به طور کلی واحد نیرو انسانی هر شرکتی از سه بخش مدیران ارشد، مدیران استخدام و مربیان تشکیل می‌شود.
