معرفی کامل رشته‌ی مهندسی صنایع – از درآمد تا مسیرشغلی

مهندسی صنایع چیست؟

مهندسی صنایع را می‌توان تلفیقی از علوم مهندسی، اقتصادی، انسانی، مدیریتی و فناوری اطلاعات(IT) دانست. از گذشته تاکنون تعاریف زیادی از مهندسی صنایع ارائه شده است؛ که اغلب، این تعاریف مشابهت زیادی با یکدیگر دارند. برای مثال یکی از این تعاریف را با یکدیگر مرور می‌کنیم:

«شاخه‌ای از مهندسی است، که می‌کوشد با توسعه، بهبود و یکپارچه‌سازی سامانه‌های پیچیده، افراد، پول، دانش، اطلاعات، تجهیزات، انرژی و مواد، فرایندها، سامانه‌ها و سازمان‌های پیچیده را بهینه‌سازی کند.»

کلیدواژه‌ی اصلی تمامی تعاریفی که از مهندسی صنایع ارائه می‌شود را می‌توان دو واژه‌ی «بهبود» و «بهینه‌سازی» دانست. در واقع هدف اصلی از شکل‌گیری مهندسی صنایع نیز بهبود و بهینه‌سازی بوده است. در گذشته، بهبود و بهینه‌سازی فقط محدود به محیط صنعت و کارخانه‌ها می‌شد، اما امروز با پیشرفت دانش مهندسی صنایع، این رشته به بهینه‌سازی هرچیزی که فکرش را بکیند می‌پردازد!

 از بهینه‌سازی شیفت پرسنل اتاق عمل در بیمارستان‌ها و موجودی مواد و محصولات کارخانه‌ها گرفته تا بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو و الگوریتم‌های ربات زنده‌یاب؛ را یک مهندس صنایع می‌تواند انجام دهد.

رشته مهندسی صنایع برای چه کسی مناسب است ؟

رشته مهندسی صنایع برای افرادی مناسب است که علاقه‌مند به بهبود عملکرد و بهره‌وری در سازمان‌ها هستند. این رشته با ترکیب مهارت‌های تحلیلی، مدیریتی و فنی، فرد را به توانایی بهینه‌سازی فرآیندها، طراحی سیستم‌ها و بهبود عملکرد کسب و کار مجهز می‌کند. علاوه بر این، مهندسان صنایع باید دارای توانایی‌های برنامه‌ریزی استراتژیک، ارتباطات موثر و حل مسائل پیچیده باشند. این رشته در بخش‌های گوناگون صنایع و خدمات از جمله تولید، خدمات بهداشتی، حمل و نقل، و زنجیره تأمین فرصت‌های شغلی فراوانی ارائه می‌دهد و برای کسانی که به دنبال یک حرفه پویا و چالش‌برانگیز هستند، انتخاب مناسبی محسوب می‌شود.

تاریخچه‌ی رشته‌ی مهندسی صنایع

شکل‌گیری مهندسی صنایع امروزی را اکثرا منتسب به یک مهندس مکانیک آمریکایی به نام فردریک وینسلو تیلور (۱۸۵۶-۱۹۱۵) می‌دانند. آقای تیلور را امروزه به عنوان پدر مهندسی صنایع در دنیا می‌شناسند. شاید بازگویی داستان معروف بیل‌های آقای تیلور دید خوبی به شما نسبت به رشته‌ی مهندسی صنایع بدهد.

«روزی روزگاری آقای تیلور که در حال قدم زدن در کارخانه‌ی بتلهم بود، ناگهان متوجه موضوع جالبی شد! به تمام کارگران کارخانه، بیل‌های یک اندازه‌ای داده شده بود تا با آن بیل‌ها مواد را جابجا کنند.

آقای تیلور هم که همیشه دید بهینه‌سازی داشت، وقتی این موضوع را دید فورا دستور داد تا کارگران را به صف کنند. او آنان را به دسته‌های مختلف بر اساس فیزیک بدنی و ویژگی‌هایی مثل قد، طول دست و پا و … تقسیم‌بندی کرد. سپس دستور داد تا برای هر گروه، بیل‌هایی متناسب با فیزیک بدنی آنان تهیه شود. همچنین آقای تیلور مشخص کرد که مقدار بهینه‌ی حمل مواد، در هر بار جابجایی بیل چقدر است.

نتیجه شگفت‌انگیز بود! میانگین تولید روزانه‌ی هر کارگر از ۱۶ تن به ۵۹ تن افزایش یافت.»

پس از آن و در جنگ‌های جهانی دوم، علومی مثل تحقیق در عملیات، اهمیت زیادی پیدا کرد و سرمایه‌گذاری فراوانی بر روی این علم انجام شد و به مرور با تکامل رشته‌ی مهندسی صنایع، دانش‌های دیگری مثل علوم انسانی، مدیریتی، اقتصادی و امروزه فناوری اطلاعات به این رشته اضافه شد.

مهندسی صنایع در دنیای مدرن

شاید بتوان این رشته را را جزء معدود رشته‌هایی دانست که به سرعت خود را با تغییرات سریع دنیای امروز وفق داد و جای خود را در استارتاپ‌ها و دنیا مدرن پیدا کرد. امروزه مهندسان صنایع در تمامی شرکت‌ها و سازمان‌های خدماتی و تولید مشغول به کار هستند.

پس از انقلاب صنعتی و تا قبل از عصر فناوری اطلاعات تمرکز این رشته بیشتر بر روی صنعت بود و نام این رشته نیز به همین دلیل مهندسی صنایع است. اما با ورود اینترنت و سرعت رشد سریع علم، این رشته نیز به تدریج وارد عرصه‌ی جدید شد و دروس و سرفصل‌های آن نیز متناسب با دنیای امروز تغییر کرد و امروزه مهندسان صنایع در بسیاری از سازمان‌ها، شرکت‌ها و استارتاپ‌ها به کار گرفته می‌شوند.

در ادامه‌ی این مقاله به بحث و بررسی بر روی ترندهای جدید رشته‌ی مهندسی صنایع نیز خواهیم پرداخت.

چرا باید مهندسی صنایع بخوانم؟

تنوع شغلی

مهندسی صنایع را می‌توان از نظر تنوع شغلی، پرتنوع‌ترین رشته‌ی مهندسی نامید. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در حوزه‌های متعددی در آینده مشغول به کار شوند که در بخش بازار کار مهندسی صنایع مفصلا آن‌ها را توضیح خواهیم داد. در واقع با انتخاب این رشته، شما ابدا خود را محدود نکرده‌اید و برای اشتغال، انتخاب‌های فراوانی دارید.

تقاضای بالای نیروی کار

طبق بررسی‌های انجام شده مهندسی صنایع جزء ۵ رشته‌ی پرتقاضای کاری در ایران می‌باشد. در واقع در صورتی که بتوانید مهارت‌های خود را به سطح مناسبی برسانید، حتما موقعیت شغلی خوبی خواهید داشت.

نگرش سیستمی و چندوجهی بودن رشته‌ی مهندسی صنایع

با توجه به مطالعه‌ی علوم مختلف مدیریتی، مهندسی، اقتصادی و… مهندسین صنایع دید کامل و جامعی نسبت به مسائل مختلف دارند و همین امر باعث شده است که مهندسین صنایع اغلب در سازمان‌ها و شرکت‌ها به عنوان مدیران ارشد و سیاست‌گذار انتخاب شوند.

درآمد ایده‌آل مهندسی صنایع

با توجه به گستردگی این رشته و نیاز فراوان در تمامی بخش‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی و نیز امکان کار به صورت پروژه‌ای و فریلنسری درآمد این رشته در بسیاری از بخش‌ها از متوسط جامعه بالاتر می‌باشد.

نگاه به آمار

با توجه به آمار غیررسمی‌ای که در ایران به وجود دارد پرتقاضاترین رشته برای تغییر رشته در مقطع کارشناسی، رشته‌ی مهندسی صنایع بوده و همچنین از نظر ضریب اشتغال، این رشته بالاترین ضریب را در بین رشته‌های مهدسی دارا می‌باشد.

آینده‌ی روشن

مهندسی صنایع جزء معدود رشته‌های سنتی است که خیلی سریع خود را با تغییرات تکنولوژی و تحولات دنیای مدرن وفق داده و به حوزه‌های جدید ورود کرده است و فارغ‌التحصیلان این رشته در این حوزه‌ها در حال فعالیت هستند.

دروس دانشگاهی رشته‌ی مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی

همانطور که در ابتدای این مقاله نیز مطرح شد، مباحثی که در این رشته تدریس می‌شوند، طیف مختلفی از علوم را در بر می‌گیرند. در اینجا نیز دروس مقطع کارشناسی رشته‌ی مهندسی صنایع را دسته‌بندی کرده و هر گروه از دروس را بررسی می‌نماییم.

دروس عمومی رشته‌ی مهندسی صنایع (۲۰ واحد)

تقریبا در تمام رشته‌های فنی و مهندسی در ایران گذراندن تعدادی از دروس عمومی برای دانشجویان الزامی می‌باشد. دروسی مانند معارف اسلامی، ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، تربیت بدنی و… . در جدول زیر می‌توانید لیست کامل این دروس را مشاهده کنید.

این دروس تقریبا در آینده و در بازار کار و… هیچ کاربرد خاصی ندارند و ارتباط خاصی نیز به رشته‌ی مهندسی صنایع ندارند، ولی به اجبار در نظام آموزشی فعلی ایران، در هر رشته‌ی فنی و مهندسی‌ای که تحصیل کنید، باید این دروس را بخوانید.

جدول دروس عمومی رشته‌ی مهندسی صنایع

مجموعه دروس مبانی نظری اسلام ۱	مجموعه دروس مبانی نظری اسلام ۲	مجموعه دروس اخلاق اسلامی	مجموعه دروس انقلاب اسلامی
مجموعه دروس تاریخ و تمدن اسلامی	مجموعه دروس منابع اسلامی	ادبیات فارسی	زبان خارجی
تربیت بدنی ۱	تربیت بدنی ۲	تنظیم خانواده	–

دروس پایه‌ی رشته‌ی مهندسی صنایع (۴۰ واحد)

دومین بخش از دروس رشته‌ی مهندسی صنایع را دروس پایه تشکیل می‌دهند. این دروس، در واقع مجموعه‌ای از دروس پایه برای یادگیری دروس تخصصی این رشته و همچنین مجموعه‌ای از دروس سایر دانشکده‌های فنی و مهندسی هستند؛ که باعث می‌شود در آینده، وقتی مهندسین صنایع وارد بازار کار می‌شوند بتوانند در مشاغلی همچون مدیریت پروژه مشغول به کار شوند، زیرا فارغ‌التحصیلان این رشته تسلط مناسب و فهم درستی از نوع کار انجام شده توسط تمام اجزای یک سیستم و سازمان پیدا می‌کنند.

از دانشکده‌ی ریاضی و فیزیک بگیرید تا مواد و متالوژی و مکانیک و برق و کامپیوتر و نقشه‌کشی! حداقل یک درس از هر کدام از این دانشکده‌ها، جای خود را در چارت درسی رشته‌ی مهندسی صنایع باز کرده است. شاید با خود فکر کنید که مطالعه‌ی این دروس بیهوده باشد، اما قطعا پس از ورود به بازار کار متوجه خواهید شد که داشتن دید مناسب نسبت به تمام این حوزه‌ها می‌تواند بسیار در برقراری ارتباط با سایر مهندسین به شما کمک کند.

البته لازم به ذکر است که این موضوع تا حد زیادی بستگی به این دارد که شما تصمیم به ادامه فعالیت در کدام زمینه از رشته‌ی وسیع مهندسی صنایع را داشته باشید. در ادامه و در بخش معرفی بازار کار، بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

در جدول زیر می‌توانید دروس پایه‌ی رشته‌ی مهندسی صنایع را مشاهده کنید.

جدول دروس پایه‌ی رشته‌ی مهندسی صنایع

دروس تخصصی رشته‌ی مهندسی صنایع (۸۰ واحد)

بخش اصلی دروس رشته‌ی مهندسی صنایع را دروس تخصصی‌ای تشکیل می‌دهد که در این بخش قصد داریم به معرفی این دروس بپردازیم. در این قسمت دروس تخصصی این رشته را بر اساس ماهیت آن‌ها دسته‌بندی کرده‌ایم.

دروس تخصصی اصلی

این دروس را می‌توان به نوعی پایه، اساس و پیش‌نیاز رشته‌ی مهندسی صنایع دانست.

تئوری احتمالات و کاربرد آن

در دنیای امروز هیچ چیز قطعی نیست! در واقع تمام پدیده‌های اطراف ما احتمالی است و احتمال در واقع شانس رخداد یک پدیده است. در این درس، با مفاهیم اصلی تئوری احتمالات و اصلی‌ترین توزیع‌های احتمالی آشنا می‌شوید.

آمار مهندسی

تقریبا در تمام رشته‌های مهندسی درس آمار مهندسی به عنوان یک درس پایه که هر فردی باید با آن آشنا باشد، تدریس می‌گردد. مهندسی صنایع نیز از این قاعده مستثنی نیست. درس آمار مهندسی در واقع پیش‌نیاز بسیاری از دروس رشته‌ی مهندسی صنایع می‌باشد و برای ادامه تحصیل در این رشته باید تسلط مناسبی بر آن داشته باشید.

تحقیق در عملیات

یکی از کاربردی‌ترین دروسی که مهندسین صنایع در طول دوران تحصیل خود می‌آموزند، درس تحقیق در عملیات می‌باشد. در واقع هدف اصلی این علم بهره‌گیری از مدل‌سازی ریاضی و حل آن برای مسائل واقعی پیرامون ماست. در واقع این علم به ما کمک می‌کند تا در حیطه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، صنعتی، نظامی و… بهترین راه‌حل ممکن را شناسایی کنیم.

دروس حوزه‌ی علوم اقتصادی، مالی و مدیریتی

یکی از ویژگی‌های اصلی رشته‌ی مهندسی صنایع، که در سایر رشته‌های مهندسی دیده نمی‌شود پرداختن به علوم مدیریتی و اقتصادی است و همین موضوع است که باعث می‌شود فارغ‌التحصیلان این رشته در آینده به سمت‌های بالای مدیریتی در سازمان‌ها و شرکت‌ها برسند.

دروسی مثل اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، مدیریت مالی، اقتصاد مهندسی، اصول حسابداری و هزینه‌یابی و اصول مدیریت از جمله مباحثی می‌باشند که مهندسین صنایع باید تسلط کافی بر این دروس داشته باشند.

دروس برنامه‌ریزی و کنترل پروژه

یکی از کاربردی‌ترین علومی که مهندسین صنایع می‌آموزند دانش مدیریت و کنترل پروژه می‌باشد، که در آن به تمامی مباحث مربوط به زمان‌بندی، تخصیص منابع، مدیریت ریسک، بودجه‌بندی و… پروژه‌ها پرداخته می‌شود.

دروس حوزه بازاریابی

از جمله علوم مدرنی که در دنیای امروز مهندسان صنایع به آن می‌پردازند، حوزه بازاریابی و بازاریابی دیجیتال می‌باشد. اخیرا در برخی از دانشکده‌های مهندسی صنایع دروسی مثل اصول بازاریابی و یا دیجیتال مارکتینگ به عناوین چارت درسی افزوده شده است.

همانطور که قبلا گفتیم هدف اصلی مهندسی صنایع بهینه‌سازی می‌باشد و علوم جدیدی مثل بهینه‌سازی موتور‌های جست‌وجو (SEO) نیز در حوزه دیجیتال مارکتینگ از جمله دانش‌هایی است که مهندسین صنایع می‌آموزند.

دروس حوزه فناوری اطلاعات

دروسی مثل کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع، سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت (MIS)، داده‌کاوی (Data Mining)، مبانی هوش تجاری (Business Intelligence) از جمله درس‌هایی است که محصلین این رشته در حوزه‌ی فناوری طلاعات می‌آموزند.

در واقع امروزه بخش زیادی از فارغ‌التحصیلان رشته‌ی مهندسی صنایع در مشاغلی مانند: تحلیلگر داده، مهندس داده، متخصص هوش‌تجاری و… در شرکت‌ها مشغول به کارند.

سایر دروس

برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، اصول شبیه‌سازی، تحلیل دینامیک سیستم‌ها، برنامه‌ریزی و توسعه محصول، زبان تخصصی صنایع، طراحی ایجاد صنایع، تجزیه و تحلیل رگرسیون، تئوری تصمیم‌گیری و… از جمله دیگر درس‌های تخصصی رشته‌ی مهندسی صنایع می‌باشد.

کارآموزی مهندسی صنایع

یکی از مهم‌ترین دروسی که در اغلب رشته‌های فنی و مهندسی وجود دارد، دوره‌ی کارآموزی می‌باشد. این تک واحد از این حیث بسیار حائز اهمیت می‌باشد که در واقع فرصتی است تا دانشجویان بتوانند آموخته‌های تئوری خود را تبدیل به تجربیات عملی نمایند. البته دوره‌های کارورزی و کارآموزی بسیاری وجود دارد، که کارآموزی دانشگاهی یکی از انواع کارآموزی می‌باشد.

در دوره‌های کارآموزی فرصتی فراهم می‌شود تا دانشجویان بتوانند با محیط کاری آشنا شوند و بتوانند خود را آماده‌ی ورود به بازار کار کنند.

در جدول زیر می‌توانید دروس تخصصی رشته‌ی مهندسی صنایع را مشاهده بفرمایید.

جدول دروس تخصصی رشته‌ی مهندسی صنایع

تئوری احتمالات و کاربرد آن	آمار مهندسی	تحقیق در عملیات ۱	تحقیق در عملیات ۲
اقتصاد عمومی ۱ (اقتصاد خرد)	اقتصاد عمومی ۲ (اقتصاد کلان)	اقتصاد مهندسی	اصول حسابداری و هزینه‌یابی
مدیریت مالی	اصول مدیریت	روش‌های تولید ۱	روش‌های تولید ۲
روش‌ها تولید پیشرفته	آزمایشگاه روش‌های تولید	برنامه‌ریزی و کنترل تولید ۱	برنامه‌ریزی و کنترل تولید ۲
کنترل کیفیت آماری	ارزیابی کار و زمان	طرح‌ریزی واحدهای صنعتی	کنترل پروژه
مدیریت پروژه	ایمنی و بهداشت صنعتی	مهندسی فاکتورهای انسانی	سیستم‌های پرداخت حقوق‌ و دستمزد
برنامه‌ریزی تعمیر و نگهداری	اتوماسیون	اصول بازاریابی	بازاریابی دیجیتال
مبانی داده‌کاوی	کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع	سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت	طراحی ایجاد صنایع
مبانی هوش تجاری	تئوری تصمیم‌گیری	تجزیه و تحلیل رگرسیون	برنامه‌ریزی و توسعه محصول
زمان‌بندی عملیات	تئوری صف	اصول شبیه‌سازی	برنامه‌ریزی حمل و نقل
تحلیل سیستم‌ها	اتومکانیک	کارگاه مدل‌سازی	کارآموزی

بازار کار رشته‌ی مهندسی صنایع

امروزه تمامی کسب‌وکارها به دنبال این هستند که برای رسیدن به اهداف خود، با کمترین هزینه، بیشترین بازدهی را داشته باشند. در واقع در دنیای رقابتی کسب‌وکارها تنها آن‌هایی موفق می‌شوند که بتوانند از منابع استفاده‌ی بهینه کنند. جالب است بدانید به گزارش فوربز ۲۰ درصد از کسب‌وکارهای کوچک پس از ۱ سال کاملا منحل می‌شوند و این آمار برای دو سال به حدود ۵۰ درصد می‌رسد. بنابر آمار غیررسمی در ایران نیز در حدود ۸۰ درصد کسب‌وکارها کاملا شکست می‌خورند.

از همین رو مهندسی صنایع در دنیای امروز نقش اساسی‌ای را برای کسب‌وکارها بازی می‌کند. همانطور که اشاره کردیم تمرکز مهندسی صنایع بر روی بهبود و بهینه‌سازی است؛ لذا مهندسین صنایع با جلوگیری از هدررفت منابعی مثل زمان، مواد اولیه، نیروی انسانی، انرژی، پول و… و نیز افزایش بهره‌وری همواره سعی در بهبود سیستم‌ها و فرآیندها دارند.

همچنین وظیفه‌ی طراحی، کنترل، مدیریت و نظارت بر سیستم‌های پیچیده، زنجیره‌های تأمین و… را مهندسین صنایع به عهده دارند.

از سوی دیگر امروزه این رشته، جای خود را در استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای مدرن باز کرده است. مشاغلی مانند کارشناس و متخصص هوش تجاری، تحلیلگر داده، مهندس داده، کارشناس SEO، برنامه‌ریزی استراتژیک و… از جمله عناوین شغلی است که مهندسین صنایع در آن‌ها مشغول به کار می‌باشند.

مهم‌ترین حوزه‌های کاری مهندسی صنایع

مدیریت و کنترل پروژه

مهم‌ترین حوزه‌های کاری مهندسی صنایع یکی از پرتقاضاترین مشاغلی که مهندس‌های صنایع در آن مشغول به کار هستند، مدیریت و کنترل پروژه می‌باشد. مدیران پروژه باید بتوانند یک تیم را در راستای رسیدن به هدف مشترک پروژه رهبری کنند و توانایی مدیریت منابع، زمان، هزینه‌ها، بودجه و  ریسک‌های پروژه را داشته باشند.

مهندسی مالی

در مهندسی مالی، در واقع به طراحی ابزارهای مالی برای رفع نیازهای اقتصادی پرداخته می‌شود. مهندسین مالی باید بتوانند با خلاقیت و نوآوری در بنگاه‌های اقتصادی به طراحی ابزارهای مالی بپردازند.

مدیریت مهندسی

این گرایش از مهندسی صنایع به استفاده از ابزارهای مهندسی برای مدیریت کسب‌وکار می‌پردازد. این شاخه از مهندسی صنایع یکی از پول‌سازترین زمینه‌های شغلی می‌باشد.

برنامه‌ریزی

مهندسین صنایع با توجه به مهارت‌هایی که در طول دوران تحصیل کسب می‌‌کنند توانایی برنامه‌ریزی و نظارت در زمینه‌های مختلف را دارا می‌باشند. برنامه‌ریزی استراتژیک، طراحی برنامه‌ریزی کسب‌وکار، برنامه‌ریزی بازاریابی و… از جمله مواردی می‌باشد که فارغ التحصیلان این رشته قادر به انجام آن هستند.

منابع انسانی

شاید به وفور این جمله را شنیده باشید که اصلی‌ترین سرمایه‌ی هر سازمانی نیروی انسانی آن سازمان است. امروزه مهندسین صنایع با توجه به مهارت‌هایی که دارند، در حوزه بهینه‌سازی منابع انسانی و نیز فرآیند‌های جذب و کارگزینی در سازمان‌های مختلف، مشغول به کارند.

مهندسی لجستیک

برنامه‌ریزی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری و غیرشهری و نیز بهینه‌سازی آن‌ها یکی از چالش‌های اصلی دولت‌ها و از معضلات اصلی کلان‌شهرها می‌باشد. مهندسین صنایع با تکیه بر دانش تحقیق در عملیات، شبیه‌سازی و… می توانند در مهندسی سیستم‌های لجستیک و حمل‌ونقل نقش به‌سزایی ایفا کنند.

مدیریت زنجیره تامین

امروزه با گسترش خرده‌فروشی‌های آنلاین و نیز پیشرفت روزافزون صنعت، یکی از چالش‌های اصلی صنایع بزرگ، مدیریت زنجیره تأمین و بهینه کردن آن، هم از نظر زمانی و هم از بعد منابع می‌باشد. این امر نیز به کمک تخصص مهندسی صنایع، مدیریت می‌گردد.

دیجیتال مارکتینگ

اگر در میان فرصت‌های شغلی دیجیتال‌مارکتینگ بررسی کنید، با عناوین شغلی‌ای مثل کارشناس بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو (SEO) و یا متخصص بهینه‌سازی نرخ تبدیل (CRO) مواجه می‌شوید و همانطور که گفتیم هرجا اسمی از بهینه‌سازی باشد، مهندسین صنایع هم حضور دارند!

مهندسی سیستم‌های اطلاعاتی

این حوزه برای افرادی که درونگراتر هستند و به کدنویسی علاقه دارند، بسیار مناسب می‌باشد. در واقع مهندسی صنایع سنتی با مطرح شدن مباحثی مثل کلان‌داده (Big Data) و بلاک‌چین، در حال تغییر است و این رشته با توجه به این دگرگونی‌های اساسی، در حال تغییر به نگرشی نوین و ورود به این حوزه می‌باشد. داده‌کاوی، امنیت سیستم‌های اطلاعاتی، طراحی سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی و… از مهم‌ترین ترندهای این حوزه می‌باشند.

سایر مشاغل

همانطور که گفته شد، مهندسی صنایع، امروزه در اکثر سازمان‌ها و شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی کاربرد اساسی دارد و در هر صنعتی که مشغول به فعالیت باشید نیازمند مهندسین صنایع هستید. بیان تمام مشاغل مربوط به این رشته قطعا در اینجا ممکن نمی‌باشد. مشاغلی مثل کارشناس کنترل کیفیت، کارشناس کنترل و برنامه‌ریزی تولید، کارشناس کنترل موجودی، مهندسی سیستم‌های بهره‌وری، مهندسی سیستم‌های اقتصادی-اجتماعی، مهندسی ارزش، مهندسی HSE، کارشناس تعالی سازمانی، کارشناس مدیریت آموزش و توسعه کارکنان، کارشناس حسابداری مدیریتی، کارشناس ایمنی صنعتی، کارشناس تحلیل داده، کارشناس بازاریابی و … از جمله‌ی این مشاغل می‌باشند.

شما می‌توانید با بررسی مرتب صفحه‌ی آگهی‌های شغلی مهندسی صنایع این شغل‌ها را رصد نمایید.

برخی نرم‌افزارهای موردنیاز برای مهندسین صنایع

همانطور که گفته شد، حوزه‌های فعالیت مهندسین صنایع گستره‌ی زیادی را در بر می‌گیرد؛ لذا هر فرد باید بر اساس حوزه شغلی و فعالیت خود مهارت‌ها، ابزارها و نرم‌افزارهای مورد نیاز همان حوزه را بیاموزد. در ادامه به بررسی تعدادی از کاربردی ترین ابزارهای مهندسی صنایع می‌پردازیم.

مجموعه نرم‌افزارهای آفیس

یکی از مهم‌ترین نرم‌افزارهایی که تسلط کامل بر آن برای مهندسین صنایع الزامی است، مجموعه نرم‌افزارهای آفیس شرکت مایکروسافت می‌باشد.

شاید بتوان اصلی‌ترین و کاربردی‌ترین نرم‌افزار مهندسی صنایع را فارغ از این که در کدام حوزه مشغول به کار هستید، نرم‌افزار اکسل دانست. در واقع بسیاری از کارها و پروژه‌های مربوط به مهندسی صنایع با نرم‌افزار به ظاهر ساده‌ی اکسل قابل حل است.

Microsoft Project & Primavera

این دو نرم‌افزار در واقع از اصلی‌ترین ابزارهای لازم برای مدیریت و کنترل پروژه می‌باشد.

Visio

این نرم‌افزار یک ابزار بسیار کاربردی از شرکت مایکروسافت است، که به ما در رسم نمودارها و مصورسازی فرآیندهای مختلف کمک می‌نماید.

Microsoft Power BI

برترین نرم‌افزار هوش تجاری که برای مصورسازی داده‌ها و ساخت داشبوردهای مدیریتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

Comfar III

این ابزار به شما کمک می‌کند تا طرح‌های امکان‌سنجی اقتصادی کاملی را با تمام جزئیات و گزارش‌های موردنیاز خود تهیه نمایید.

GAMS

این نرم‌افزار یکی از بهترین نرم‌افزارهای مدل‌سازی ریاضی است که به کاربران اجازه می‌دهد به شکلی ساده و آسان و به زبانی نزدیک به زبان ریاضی مدل‌های خود را پیاده‌سازی نمایند.

Arena

این نرم‌افزار یکی از معروف‌ترین ابزارها برای شبیه‌سازی فرآیندها و سیستم‌ها می‌باشد.

Vensim

به کمک ونسیم می‌توانید مدل‌های پویا بسازید و رفتار متغیرهای مختلف را به کمک ابزارهای کاربردی این نرم‌افزار تحلیل کنید.

SPSS

این نرم‌افزار یکی از مشهورترین ابزارهای کاربردی در حوزه‌ی آماری می‌باشد و امکانات متعددی را در بر می‌گیرد.

Minitab

این نرم‌افزار یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای برای تحلیل‌های آماری و شناسایی الگوهای آماری داده‌ها و… می‌باشد.

Python

زبان برنامه‌نویسی پایتون یکی از پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا می‌باشد که مهندسین صنایع در دروس مختلف در دانشگاه آن را فرا می‌گیرند و در عمل نیز در بسیاری از حوزه‌ها ابزاری کاربردی برای حل مسائل می‌باشد.

بررسی حقوق و بازار کار مهندسی صنایع

همانطور که اشاره کردیم، بازار کار رشته‌ی مهندسی صنایع حوزه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد، پس طبیعتا میزان حقوق در این رشته نیز می‌تواند در یک بازه‌ی گسترده، متغیر باشد. طبق گزارش ایندد متوسط حقوق سالیانه برای یک مهندس صنایع در آمریکا ۷۵۰۰۰ دلار در سال ۲۰۲۱ میلادی می باشد.

نکته‌ی مهم این است که رشته‌ی مهندسی صنایع در حال حاضر یکی از پرتقاضاترین رشته‌ها در بازار کار ایران می‌باشد. هر کسب‌وکاری برای شروع کار به مهندسین صنایعی نیاز دارد تا فرآیندهای برنامه‌ریزی استراتژیک، تهیه‌ی طرح‌های توجیهی، نظارت بر فرآیند‌ها و… را انجام دهد. همچنین این رشته جزء ۵ شغلی است که کارفرمایان در ایران بیشتر استخدام می‌کنند. از سوی دیگر تمامی کسب‌وکارها اعم از تجاری، تولیدی، بازرگانی و خدماتی برای رشد و پیشرفت و به مهندسین صنایع نیاز مبرمی دارند.

این تنوع و تقاضای بالا، مهندسی صنایع را به یکی از برترین رشته‌های فعلی چه از نظر درآمد و چه از نظر ضریب اشتغال در ایران تبدیل کرده است؛ به طوری که بنابه برخی آمارها این رشته بیشترین ضریب اشتغال را در بین رشته‌های مهندسی در ایران دارد.

پس اگر بازار کار برای شما جزء فاکتورهای مهم در تصمیم‌گیری برای آینده‌ی تصحیلی‌تان می‌باشد در انتخاب این رشته تردید نکنید.

کدام یک از مشاغل مهندسی صنایع برای من مناسب است؟

حال که فهمیدیم بازار کار رشته‌ی مهندسی صنایع، حوزه‌های مختلف و متعددی را در بر می‌گیرد؛ قطعا سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه می‌توانیم علایق خود را در میان این بازار کار گسترده پیدا کنیم؟

بدون شک تجربه و آزمون و خطای تمامی این مشاغل امری غیرممکن می‌باشد.

برای همین در ابتدا لازم است فاکتورهای مهم در انتخاب شغل خوب را بدانید. پس از آشنایی کامل با این فاکتورها، یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای شناخت استعدادها و علایقتان، استفاده از آزمون‌ های شخصیت‌ شناسی و کمک گرفتن از آن‌ها می‌باشد.

بهترین تست‌های شخصیت‌شناسی جهت یافتن شغل مناسب

در واقع شما با انجام تست‌های شخصیت‌شناسی می‌توانید تا اندازه‌ای متوجه شوید که با توجه به ویژگی‌های شخصیتی‌تان کدام شغل‌ها برای شما مناسب می‌باشد.

وضعیت اپلای و مهاجرت به خارج از ایران برای فارغ‌التحصیلان مهندسی صنایع

مهندسی صنایع یا Industrial Engineering در دانشگاه‌های کشورهای کانادا و آمریکا به شکل مهندسی صنایعی که امروزه در ایران داریم تدریس می‌گردد و مقصد اصلی مهندسین صنایعی که قصد مهاجرت و ادامه تحصیل در خارج از ایران را دارند، این دو کشور می‌باشد. اخیرا شرایط اپلای به این دو کشور و همچنین ادامه تحصیل در دانشگاه‌های کشورهای اروپایی به راحتی برای مهندسین صنایع فراهم بوده است.

اگر در دانشگاه تلاش خوبی داشته باشید و جزء شاگردان ممتاز باشید، احتمالا به راحتی می‌توانید مقدمات مهاجرت تحصیلی به کشورهای آمریکای شمالی و اروپا را فراهم نمایید.

برترین دانشکده‌های مهندسی صنایع در ایران

دانشگاه صنعتی شریف

بدون شک برترین دانشکده‌ی مهندسی صنایع ایران، دانشکده‌ی مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف می‌باشد. این دانشکده که اولین دانشکده‌ی مهندسی صنایع در ایران می‌باشد، از سال ۱۳۴۷ تاسیس شده و همواره فارغ‌التحصیلان این دانشکده از پیشتازان حوزه‌ی مهندسی صنایع در ایران بوده‌اند.

این دانشکده در خیابان آزادی و در محدوده‌ی غرب شهر تهران واقع شده‌است.

دانشگاه تهران

دانشکده‌ی مهندسی صنایع دانشگاه تهران که در مرکز شهر تهران واقع شده است، هرساله پذیرای دانشجویان در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد. این دانشکده چشم‌انداز خود را برای سال ۱۴۰۴ تبدیل شدن به بهترین دانشکده‌ی مهندسی صنایع در خاورمیانه می‌داند و هم‌اکنون نیز جزء برترین دانشگاه‌های ارائه‌دهنده‌ی این رشته در کشور به حساب می‌آید.

سایر دانشگاه‌ها

از برترین دانشکده‌های مهندسی صنایع در ایران می‌توان به دانشکده‌ی مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه صنعتی اصفهان اشاره کرد.

برای مشاهده و بررسی تمامی دانشگاه‌هایی که رشته‌ی مهندسی صنایع در آن‌ها ارائه می‌گردد و بررسی ظرفیت این رشته و گرایش‌های آن بهتر است به دفترچه‌ی راهنمای انتخاب رشته‌ی سازمان سنجش آموزش کشور مراجعه نمایید.

سخن پایانی

دنیای امروز در حال تحولات بسیار سریع و گسترده است و بسیاری از مشاغلی که در گذشته‌ای نه چندان دور، وجود داشتند، امروزه به طور کامل از بین رفته‌اند.

در بین این تحولات عظیم، مهندسی صنایع جزء معدود رشته‌هایی است که از گذشته تاکنون توانسته است خود را با توجه به نیاز صنعت و بازار کار به‌روزرسانی نماید. این امر نیز به دلیل ماهیت این رشته می‌باشد.

همچنین از دیگر مزایای تحصیل در رشته‌ی مهندسی صنایع، چندبعدی بودن و مطالعه‌ی علوم مدیریتی، اقتصادی و فناوری اطلاعات، در کنار علوم مهندسی می‌باشد؛ که این رشته را از سایر رشته‌های مهندسی متمایز کرده‌است. همچنین شرایط مناسب مهاجرت تحصیلی، درآمد ایده‌آل در ایران، تقاضای کاری زیاد، تنوع کاری بالا و بسیاری از عوامل دیگر دست به دست هم می‌دهند تا رشته‌ی مهندسی صنایع را به یک انتخاب مناسب برای ادامه‌ی تحصیل تبدیل کند. پس حتما به این انتخاب توجه ویژه‌ای داشته باشید.

سوالات متداول

مهندسی صنایع چیست؟

این رشته را می‌توان تلفیقی از علوم مهندسی، اقتصادی، انسانی، مدیریتی و فناوری اطلاعات(IT) دانست. در واقع این رشته شاخه‌ای از مهندسی است، که می‌کوشد با توسعه، بهبود و یکپارچه‌سازی سامانه‌های پیچیده، افراد، پول، دانش، اطلاعات، تجهیزات، انرژی و مواد، فرایندها، سامانه‌ها و سازمان‌های پیچیده را بهینه‌سازی کند.

بازار کار مهندسی صنایع در ایران چگونه است؟

این رشته در حال حاضر یکی از پرتقاضاترین رشته‌ها در بازار کار ایران می‌باشد. هر کسب‌وکاری برای شروع کار به مهندسین صنایعی نیاز دارد تا فرآیندهای برنامه‌ریزی استراتژیک، تهیه‌ی طرح‌های توجیهی، نظارت بر فرآیند‌ها و… را انجام دهد. همچنین این رشته جزء ۵ شغلی است که کارفرمایان در ایران بیشتر استخدام می‌کنند.

وضعیت اپلای به خارج کشور در این رشته چگونه است؟

هم‌اکنون وضعیت مهاجرت تحصیلی و شغلی به کشور‌های کانادا، آمریکا و در گام بعدی کشورهای اروپایی مناسب می‌باشد و در صورتی که وضع تحصیلی‌تان مناسب باشد، قطعا امکان مهاجرت وجود خواهد داشت.