بررسی رشته مهندسی هوافضا – بازار کار و درآمد هوافضا

درباره رشته مهندسی هوافضا

برای بررسی بازار کار و حقوق رشته مهندسی هوافضا ابتدا رشته مهندسی هوافضا را معرفی می کنیم. مهندسی هوافضا در زمینه‌های انواع موتورهای هوایی و فضایی، پرنده‌های نظامی و غیرنظامی، با سرنشین و بدون سرنشین، کوچک و بزرگ، تا هر آنچه که به فضا فرستاده می‌شود مانند انواع شاتل و ماهواره، کاربرد دارد.

به طور کلی می‌توان گفت که مهندسی هوافضا مجموعه‌ای از علوم و توانمندی‌‌های علمی در زمینه‌های طراحی، تحلیل، تعمیر و ساخت انواع وسایل پرنده‌ی هوایی و فضایی است. هدف این رشته تربیت کارشناسانی با این مهارت و دانش است.

در حال حاضر مهندسی هوافضا جزو رشته‌های اصلی ایران محسوب می‌شود. از طرفی با دیدن صنایع دفاعی و نظامی کشور و صنعت غیرنظامی می‌توان تصور کرد که بازار کار و حقوق رشته مهندسی هوافضا باید فضای زیادی برای دانش آموختگان این رشته داشته باشد و فرصت‌های استخدام مهندس هوافضا زیاد باشند اما واقعیت با آنچه که شما تصور می کنید اندکی متفاوت است!

البته در همین ابتدا باید این مسئله را در نظر گرفت که پاسخ پرسش “بازارکار و حقوق مهندسی هوافضا چگونه است؟” به طور دقیق مشخص نیست و اطلاعات کامل و مکتوبی در این رابطه وجود ندارد. اما می‌توان به صورت کلی به این پرسش پاسخ داد.

بازار کار رشته مهندسی هوافضا

در حال حاضر مهندسی هوافضا، رشته‌ی اول علمی ایران در نقشه جامع علمی کشور به شمار می‌آید. همچنین با پیشرفت روزافزون علم، مهندسی هوافضا نیز پیشرفت چشمگیری در ایران داشته و کاربرد آن افزایش پیدا کرده است.

از طرف دیگر مهندسی هوافضا موتور حرکت فناوری‌های دیگر است و پیشرفت در این زمینه نشان‌دهنده اقتدار یک کشور است؛ که این موارد همگی، نیاز به متخصصین در این رشته را نشان می دهند.

با توجه به مواردی که در بالا ذکر شده انتظار می‌رود که بازار کار رشته مهندسی هوافضا بسیار خوب باشد. تقریبا از هر فردی که راجع به بازار کار هر کدام از رشته‌های فنی و مهندسی سوال کنید یک جواب واحد با معنای زیر به شما می‌دهد: “برای افراد ماهر، بازار کار وجود دارد”. رشته مهندسی هوافضا نیز از این قائده مستثنی نیست. در واقع داشتن مهارت، یک شرط لازم برای انجام کار است؛ ولی آیا شرط کافی نیز هست؟

رشته مهندسی هوافضا، رشته‌ای است که فارغ‌التحصیلان آن می‌توانند در سه حوزه‌ی صنعت و کارخانجات، مشاغل آموزشی و تحقیق و توسعه مشغول به کار شوند. بدیهی است که برای ورود به بازار کار دریافت آموزش‌های کافی و به روز یک الزام است. اما چیزی که دانشگاه‌ها اکثرا در موارد عملی ارائه می‌کنند از کیفیت مناسب برخوردار نیست و با صنعت هم‌گامی ندارد. که این موضوع باعث مهارت کم دانش آموختگان شده و آنها را در بازار کار با مشکل مواجه می‌کند.

البته این نکته مهم است که، برای ورود به بازار کار تنها داشتن مهارت‌های تخصصی کافی نیست و باید در کنار آن‌ها مهارت‌های نرم را نیز داشته باشید. مهارت‌های نرم، مهارت‌های فردی هستند که باعث می‌شوند افراد بتوانند عملکرد خوب و تعامل بهتری در محیط کار داشته باشند. برای مطالعه بیشتر راجع به مهارت نرم کلیک کنید.

از عواملی که باعث شده است تا بر خلاف چیزی که به نظر می‌رسد، بازار کار رشته مهندسی هوافضا با محدودیت در همه گرایشات مواجه شود، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• مهندسی هوافضا، رشته‌ای نوپا با قدمتی حدود سی سال در ایران
• حجم بالای دانش‌آموختگان نسبت به بازار کار
• درخواست کم صنعت
• مهارت کم و نداشتن تجربه‌ی دانش‌آموختگان
• نبود یک برنامه‌ریزی درست از طرف متولیان، برای هدایت دانشجویان و دانش‌آموختگان به سمت فراگیری تجربه و یادگیریِ نیاز روز صنعت
• وجود محدودیت‌هایی از قبیل دولتی و نظامی بودن برخی از مشاغل این رشته نیز باعث کاهش بازار کار شده است.

یکی دیگر از دلایلی که می‌توان برای محدودیت بازار کار به آن اشاره کرد این است که رشته‌ی مهندسی هوافضا به سرمایه‌گذاری زیادی نیاز دارد. از طرف دیگر در ایران به برخی زمینه‌های این رشته مانند ساخت هواپیما توجه زیادی نمی‌شود. علت این امر عدم سرمایه گذاری روی این زمینه است؛ که این موضوع نیز تا حدود زیادی بازار کار این رشته را کاهش می دهد.

 نکته‌ای که می‌توان در اینجا به آن اشاره کرد این است که بازار کار رشته‌ی مهندسی هوافضا در ایران برای خانم‌ها محدودتر است. این به معنای نبود شغل برای خانم‌ها نیست اما به صورت کلی محدودیت‌ها در این رشته برای خانم‌ها بیشتر است.

هر چند همه‌ی این محدودیت‌ها نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده‌اند اما همچنان بازار کار این رشته با محدودیت مواجه است. انتظار می رود که این محدودیت‌ها در آینده بیش از پیش کاهش پیدا کنند.

بر اساس آخرین طرح پایش وزارت علوم در سال 1399 برای مقاطع مختلف در میان 14 رشته‌ی فنی و مهندسی، در رشته‌ی مهندسی هوافضا در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری به ترتیب 37.33 و 52 و 40.5 درصد از دانش‌آموختگان در حوزه‌های مرتبط با این رشته مشغول فعالیت هستند و رشته مهندسی هوافضا جزو رشته‌هایی با درصد اشتغال پایین محسوب می‌شود.

البته این نکته حائز اهمیت است که فاکتورهای زیادی در موفقیت تحصیلی و پس از آن موفقیت شغلی افراد وجود دارد که بخشی مهمی از آن متوجه دولت است.

حقوق و درآمد رشته مهندسی هوافضا

رشته‌ی مهندسی هوافضا در کشورهای توسعه یافته جزو پر درآمدترین رشته‌ها محسوب می‌شود و از لحاظ درآمد در صدر رشته‌های مهندسی قرار دارد. البته تا حدودی این موضوع وابسته به بازار کار گسترده و خوب این کشورها است. به گونه‌ای که کشور آمریکا دارای 81 هزار مهندس هوافضای مشغول به کار است.

طبق آخرین آمار به طور میانگین یک مهندس هوافضا در امریکا سالیانه حقوقی مابین 58 هزار تا 107 هزار دلار دریافت می‌کند و این مقدار نسبت به رشته های دیگر فنی و مهندسی بالاتر است. این در حالی است که میزان درآمد مهندسین هوافضا در ایران تقریباً مشابه سایر رشته‌ها است.

در ایران حقوق مهندس هوافضا اگر شاغل در شرکت دولتی و نظامی باشد تابع حقوق و مزایای دولتی و نظامی می‌شود. اما به صورت کلی حقوق مهندس هوافضا از مدل حقوقی مرسوم در صنعت پیروی می‌کند؛ که این حقوق به عوامل مختلفی مانند میزان سابقه کاری، میزان تحصیلات، میزان تخصص و مهارت و جایگاه شغلی فرد در شرکت و … بستگی دارد. بدیهی است که هر چه میزان هر کدام از این عوامل بالاتر باشد، حقوق دریافتی بیشتر می‌شود.

حقوقی که به صورت معمول برای مهندس هوافضا در شرکت‌های مختلف خصوصی در نظر گرفته می‌شود از ساعتی 30 هزار تومان تا 50 هزار تومان است. البته ممکن است رقم‌های بالاتر وجود داشته باشد؛ اما برای افراد بدون سابقه کار این عدد می‌تواند کمتر از 30 هزار تومان باشد.

سخن پایانی

رشته‌ی مهندسی هوافضا یکی از سخت‌ترین رشته‌ها در شاخه‌های فنی و مهندسی است. مهندسی هوافضا رشته‌ای خاص است و بازار کار محدودی دارد، اما این به معنای آینده‌ای تاریک در این رشته نیست. ولیکن این یک حقیقت است که بازار کار رشته مهندسی هوافضا در ایران دارای محدودیت است و میزان نیاز بازار نسبت به افراد کم است. از طرفی باید اشاره داشت که تمامی این موارد مربوط به زمان حال است و ممکن است در آینده بنا به شرایط کشور تغییر کنند.

اما در پایان باید بگویم که هر چقدر این محدودیت وجود داشته باشه اگر علاقه‌ی اصلی شما رشته‌ی مهندسی هوافضا است، به دنبال هیچ مقاله و بازار کار و حقوق رشته مهندسی هوافضا نباشید، جای شما و آینده‌ی شما در مهندسی هوافضا است.

سوالات متداول

مهندسی هوافضا چیست؟

مهندسی هوافضا مجموعه‌ای از علوم و توانمندی‌‌های علمی در زمینه‌های طراحی، تحلیل، تعمیر و ساخت انواع وسایل پرنده‌ی هوایی و فضایی است.

بازار کار مهندسی هوافضا در ایران چگونه است؟

پاسخ دقیقی برای این پرسش وجود ندارد اما به طور کلی می توان بیان کرد که در حل حاضر بازار کاری این رشته در ایران نسبت به کشور های توسعه یافته دارای محدودیت است.