مدیریت منابع انسانی (HRM)، که گاهی آن را منابع انسانی (HR) مینامند مدیریت کارکنان یک شرکت برای رسیدن به اهداف گستردهتر سازمان و مطابق با فرهنگ کاری است. منابع انسانی از بخشهای مختلفی تشکیل شده است و مسیر حرفهای HRM روی حوزههایی مانند جبران خدمات، آموزش یا عملکرد تمرکز دارد. از دلایل اهمیت HRM در شرکت میتوان به حمایت از نیروی کار اشاره کرد. نیروی باانگیزه عملکرد موثرتری در راستای اهداف سازمان دارد. در ادامه میخوانیم مدیریت منابع انسانی چیست؟ و با دلایل اهمیت و مسیرهای شغلی آن آشنا خواهیم شد.
مدیریت منابع انسانی (HRM) چیست؟
مدیریت منابع انسانی بر سازماندهی، هماهنگی و مدیریت مؤثر کارکنان یک شرکت تمرکز دارد. از فعالیتهای مختلف این حوزه میتوان به جذب و استخدام، آغاز به کار، آموزش، جبران خدمات، حفظ نیرو و انگیزش کارکنان اشاره کرد. همچنین کارشناسان منابع انسانی سیاستها و رویههایی را تدوین و اجرا میکنند که به تضمین ایمنی کارکنان کمک میکند؛ مانند رعایت قوانینی که برای حفاظت از اطلاعات خصوصی کارکنان و همچنین حفظ سلامت جسمی، روانی و عاطفی آنان وضع شدهاند.
چرا مدیریت منابع انسانی (HRM) مهم است؟
رویکرد منابع انسانی، که گاهی به آن سرمایه انسانی میگویند، بر اصل ارزشآفرین بودن کارکنان شرکت استوار است. سرمایهگذاری بر کارکنان و پشتیبانی راهبردی از نیازهای آنان میتواند رضایت و انگیزش شغلی را افزایش دهد. کارکنانی که آموزشدیده، توانمند، ارزشمند و مورد حمایت کارفرمای خود باشند، به احتمال زیاد مهارتها و انگیزههای لازم برای تحقق اهداف شرکت را خواهند داشت و در موفقیتهای بزرگتر سازمان نقشآفرینی میکنند. در این بخش به روشهای حمایت HRM از کارکنان اشاره کردهایم.
توسعه مهارتهای کارکنان
هدف HRM ایجاد نیروی کاری بسیار ماهر و افزایش اعتمادبهنفس و شایستگی کارکنان است تا برای مشارکت مؤثرتر در اهداف کسبوکار انگیزه داشته باشند. برای تحقق این هدف، بخش منابع انسانی ممکن است آموزش حین کار، برنامههای منتورینگ، برنامههای توسعه مسیر شغلی و طرحهای حمایتی مزایا ارائه دهد.
تقویت فرهنگ محیط کار
HRMبر فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی تمرکز دارد. بخش عمدهای از انگیزه کارکنان از فرهنگی نشأت میگیرد که در آن فعالیت میکنند. ایجاد فرصتهایی برای بازخورد کارکنان میتواند متخصصان HR را از نقاط قوت محیط کار و بخشهایی که نیاز به بهبود دارند آگاه کند. همچنین برنامههای مشارکت کارکنان میتواند فرهنگی فراگیر، مشارکتی و همکاریمحور ایجاد کند
حفاظت از کارکنان
HRM نقش حمایتی دارد. متخصصان منابع انسانی اسناد قانونی، سیاستها و مقررات را مدیریت کرده، موارد قابلاجرا در سازمان خود را شناسایی میکنند و راهکارهای مؤثر برای آموزش کارکنان و اجرای سیاستهای شرکت پیدا میکنند. همراه و شریک کارکنان بودن هدف HRM است. این حوزه بر توسعه کارکنان تاکید دارد و در عین حال از آنان در برابر تبعیض، مخاطرات محیط کار و پرداختهای ناعادلانه محافظت میکند.
مرتبط: بازار کار و درآمد مدیریت منابع انسانی در ایران
۵ حوزه کلیدی مدیریت منابع انسانی چیست؟
حوزه مدیریت منابع انسانی گسترده است و بسیاری از ابعاد کار در یک سازمان را در بر میگیرد. این حوزه شامل موارد زیر است:
جذب و استخدام
یک فرایند جذب و استخدام مؤثر، سنگبنای مدیریت منابع انسانی است. اگر بتوانید استعدادهای توانمند را جذب کنید، میتوانید در سالهای آینده روی مهارتهای آنان سرمایهگذاری کرده و همزمان ارزش افزودهای برای سازمان ایجاد کنید.
فرهنگ سازمانی نیز به همان اندازه اهمیت دارد. باید افرادی را جذب کنید که به بهبود فرهنگ سازمان کمک کنند. برخی از ابزارهای رایج در جذب نیرو که در HRM استفاده میشوند عبارتاند از: وبسایتهای ثبت آگهی استخدام شغلی مانند Indeed یا SimplyHired، جاب ویژن، ایران تلنت، دانشکار، مصاحبههای ویدیویی و حتی شبکههای اجتماعی حرفهای مانند LinkedIn.
ارزیابی و مدیریت عملکرد
HRM از ابزارهای مهم منابع انسانی و سامانههای اطلاعاتی منابع انسانی (HRIS) برای پایش عملکرد کارکنان استفاده میکند تا نیروی کاری آموزشدیده و توانمند داشته باشند. دادههای جمعآوریشده میتواند برای تغییر روشهای آموزش کارکنان، اجرای نظام افزایش حقوق مبتنی بر شایستگی و سایر موارد استفاده شود. متخصصان HRM از روشهای رسمی مانند ارزیابی عملکرد و روشهای غیررسمی مانند مصاحبهها یا نظرسنجیها استفاده میکنند.
مرتبط: دوره مدیریت عملکرد
جبران خدمات
جبران خدمات شامل حقوق، کمیسیون، مزایا، مرخصیها و سایر امتیازات غیرمالی است. HRM نرخ حقوق، میزان کمیسیون و مزایا را مطابق استانداردهای صنعت تعیین میکند. این کار موجب رعایت عدالت و ایجاد یک استاندارد منسجم در شرکت میشود. برخی سازمانها از ارزیابی عملکرد و سایر روشها برای تعدیل حقوق کارکنان استفاده میکنند.
توسعه و آموزش کارکنان
کارکنان درگیر و مشارکتجو، کارکنانی اثربخش هستند. بیشتر افراد همچنین میخواهند فرصتهای رشد و پیشرفت شغلی داشته باشند و درگیر این احساساند که تواناییها و ارزششان در سازمان دیده شود.
بخشی از وظایف HRM فراهمکردن فرصتهای یادگیری برای کارکنان است و شامل برنامههای بازپرداخت شهریه، آموزش حین کار، حضور در کنفرانسها و همایشها، یا دورههای دریافت گواهینامه میشود.
علاوهبر آموزشهای فردی، HRM میتواند از توسعه و یادگیری کارکنان برای کمک به آنان در سازگاری با تغییرات سازمانی مانند بهروزرسانی سیستمها، تحولات فناوری، یا سیاستهای جدید استفاده کند.
مرتبط: رودمپ یادگیری مدیریت منابع انسانی
سلامت و ایمنی کارکنان
سلامت و ایمنی کارکنان یک سازمان از مهمترین جنبههای HRM است. سلامت و ایمنی کارکنان AHLG محافظت در برابر آزار، تبعیض، یا زورگویی در محل کار میشود. این حوزه میتواند ایمنی فیزیکی مانند رعایت استانداردهای ایمنی ساختمان و آتشنشانی را هم پوشش دهد. سلامت و ایمنی کارکنان به رعایت قوانین کار هم اشاره میکند.
حفاظت از تمام جنبههای سلامت و ایمنی کارکنان امری حیاتی است و متخصصان HRM مسئول تضمین این حفاظتاند. از اقدامات HRM میتوان به نصب دوربینهای امنیتی، اعمال قوانین استفاده از اینترنت، اجرای سیاست عدممدارا (Zero-Tolerance)، یا ایجاد بخشهای دارای دسترسی محدود اشاره کرد.
مسیرهای شغلی مدیریت منابع انسانی
متخصصان منابع انسانی نقشهای مهمی بر عهده دارند که میتوانند هم پربازده و هم رضایتبخش باشند. از آنجا که یک واحد منابع انسانی از تیمهای مختلفی تشکیل میشود، مفید است بدانید کدام تیم با علایق و تواناییهای شما تناسب بیشتری دارد.برای نمونه، شاید به گفتوگو با افراد و شناسایی استعدادهای آنان علاقهمند باشید (جذب و استخدام) یا ترجیح دهید با دادهها کار کنید تا سطح مناسب دستمزدها را تعیین کنید (جبران خدمات). شاید برای شما هم سوال باشد مسیر شغلی مدیریت منابع انسانی چیست؟ برخی از تیمهای رایج در واحد منابع انسانی عبارتاند از:
- جذب و استخدام
- آموزش و توسعه
- حقوق و دستمزد
- مدیریت عملکرد
- مدیریت روابط کارکنان
- قوانین کار و قراردادها
- سلامت و ایمنی
۳ نقش مبتدی منابع انسانی
برای رسیدن به سطوح بالا در حوزه منابع انسانی باید تجربه کسب کنید. برخی از نقشهای رایج و مبتدی عبارتاند از:
- کارشناس حقوق و دستمزد: در شرکتهای کوچک یا بزرگ، حقوق و دستمزد نیازمند فردی بسیار سازمانیافته است که حجم بالایی از دادهها را مدیریت کند. کارشناس حقوق و دستمزد وظایفی مانند ورود اطلاعات حساب بانکی برای واریز مستقیم، اعمال تغییرات در حقوق یا دستمزد بهدنبال ارتقا، چاپ چکهای فیزیکی و موارد دیگر را بر عهده دارد.
- هماهنگکننده منابع انسانی: در این نقش، شما از فعالیتهای کلان تیم منابع انسانی حمایت میکنید و نقش مهمی در موفقیت آن دارید. بسته به حوزه مورد حمایت، این وظایف شامل شناسایی استعدادها، بهروزرسانی مستندات مزایای کارکنان، پشتیبانی از برنامههای بهبود عملکرد و موارد مشابه میشود.
- هماهنگکننده جذب: مشابه نقش هماهنگکننده منابع انسانی است، اما بر تیم جذب و استخدام تمرکز دارد. ایجاد آگهیهای شغلی، بررسی رزومهها، شناسایی استعدادها، و هماهنگی برای برگزاری مصاحبهها از وظایف هماهنگکننده جذب است.
۳ نقش حرفهای منابع انسانی
پس از سه تا پنج سال تجربه در حوزه HR، میتوانید در شغلهای زیر مشغول به کار شوید:
- مدیر آموزش و توسعه: این نقش بر طراحی و اجرای برنامههای آموزشی تمرکز دارد. مدیر آموزش و توسعه مسئول برنامهریزی برای ارتقای مهارتهای کارکنان است و ممکن است مأموریت، ارزشها و فرهنگ سازمان را نیز در قالب آموزشها منتقل کند.
- مدیر منابع انسانی: مدیر منابع انسانی، بسته به اندازه سازمان، مسئولیت هدایت کل واحد HR یا بخشی از آن را بر عهده دارد. وظایف این نقش شامل استخدام منابع انسانی، اجرای سیاستها، نظارت بر حقوق و مزایا، و مشاوره به مدیران سایر واحدهاست.
- مدیر مزایا: مدیر مزایا بر برنامههای مزایای سازمان، مانند بیمههای درمانی، برنامههای بازنشستگی، مرخصی زایمان، و سایر موارد، نظارت دارد. این نقش همچنین میتواند شامل انتخاب تأمینکنندگان جدید مزایا، بررسی بودجه و پیشنهاد بهبودها، و تدوین ارتباطات مرتبط با مزایا باشد.
راههای ورود به حوزه مدیریت منابع انسانی چیست؟
راههای مختلفی برای شروع مسیر شغلی HRM وجود دارد. در ادامه، چند مسیر رایج را مرور میکنیم:
- دریافت مدرک دانشگاهی: طبق آمار سایت کورسرا ۶۷٪ از متخصصان HRM دارای مدرک کارشناسی در رشتههایی مانند منابع انسانی، کسبوکار، روانشناسی یا حوزههای مرتبط هستند و ۱۴٪ دارای مدرک کارشناسیارشد میباشند. دروس رایج رشته HR شامل تنوع در محیط کار، اخلاق حرفهای، روابط کار، برنامهریزی نیروی کار، و HR استراتژیک است. در برخی از رشته ممکن است گذراندن دوره کارآموزی الزامی باشد.
- تقویت مهارتهای HR: توسعه مهارتهای کلیدی مانند رهبری، استراتژی کسبوکار و تحلیل داده بسیار مهم است. همچنین آشنایی با نرمافزارهای رایج منابع انسانی مانند ADP Workforce Now ،BambooHR ،Workday میتواند مزیت بزرگی خواهد بود.
- کسب تجربه کاری در HR: میتوانید از طریق کارآموزی منابع انسانی یا نقشهای مبتدی، مانند نقشهایی که در بالا اشاره کردیم، تجربه بهدست آورید. این نقشها به شما کمک میکنند وظایف اصلی HR را یاد بگیرید و مسیر پیشرفتتان هموار شود. همچنین میتوانید در انجمنهای حرفهای عضو شوید یا در کنفرانسها و رویدادهای شبکهسازی شرکت کنید تا دانش و ارتباطات حرفهای خود را افزایش دهید.
- سرمایهگذاری در توسعه حرفهای: اخذ گواهینامهها و مدارک حرفهای HR میتواند مهارتهای شما را تقویت و رزومهتان را برجستهتر کند. سازمانهای متعدد دورهها و گواهینامههای معتبر ارائه میدهند. با تحقیق میتوانید گزینهای مناسب با اهداف شغلیتان پیدا کنید. برای اطلاع بیشتر دوره مدیریت منابع انسانی دانشکار هم میتوانید روی لینک کلیک مراجعه کنید.سرمایهگذاری در توسعه حرفهای: اخذ گواهینامهها و مدارک حرفهای HR میتواند مهارتهای شما را تقویت و رزومهتان را برجستهتر کند. سازمانهای متعدد دورهها و گواهینامههای معتبر ارائه میدهند. با تحقیق میتوانید گزینهای مناسب با اهداف شغلیتان پیدا کنید. شما میتوانید با شرکت در دوره مدیریت منابع انسانی دانشکار نیز وارد این حوزه شوید.
منبع: Coursera.org
